Andrzej Strumiłło: sztuka, poezja i podróże

Kim był Andrzej Strumiłło?

Andrzej Strumiłło był postacią niezwykłą, wszechstronnym artystą, którego życie i twórczość splatały się z pasją do sztuki, poezji i nieustannym poszukiwaniem inspiracji w dalekich podróżach. Urodzony w historycznym Wilnie 23 października 1927 roku, a zmarły w Suwałkach 9 kwietnia 2020 roku, Strumiłło pozostawił po sobie bogate dziedzictwo obejmujące malarstwo, grafikę, rzeźbę, fotografię, poezję, pisarstwo, scenografię i wystawiennictwo. Jego życie było nieustającą podróżą – zarówno w sensie fizycznym, eksplorując odległe zakątki świata, jak i w wymiarze duchowym, zgłębiając tajniki ludzkiej egzystencji i piękna.

Droga artystyczna i edukacja

Droga artystyczna Andrzeja Strumiłły była kształtowana przez wybitnych mistrzów i unikalne doświadczenia. Edukację artystyczną rozpoczął od studiów pod kierunkiem legendarnego Władysława Strzemińskiego w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi. To właśnie tam zetknął się z nowatorskimi teoriami sztuki i nowoczesnym podejściem do tworzenia. Następnie swoje umiejętności doskonalił, kończąc Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, jednej z najbardziej prestiżowych uczelni artystycznych w Polsce. Ta solidna podstawa akademicka, połączona z naturalnym talentem i otwartością na różnorodne inspiracje, pozwoliła mu na rozwinięcie unikalnego stylu, który cechował jego późniejszą, bogatą twórczość.

Twórczość Andrzeja Strumiłły

Twórczość Andrzeja Strumiłły stanowi fascynującą mozaikę dyscyplin artystycznych, w których mistrzowsko się poruszał. Jego prace, często naznaczone głębokim przesłaniem, odzwierciedlają bogactwo jego doświadczeń życiowych i artystycznych, od malarstwa po poezję.

Malarstwo, grafika i rysunek inspirowany Azją

Szczególne miejsce w dorobku artystycznym Andrzeja Strumiłły zajmuje malarstwo, grafika i rysunek, które czerpały obficie z fascynacji kulturą Azji. Podróże do Chin, Indii, Nepalu, Japonii, Tajlandii, Mongolii i Wietnamu stanowiły niewyczerpane źródło inspiracji. Z tych wypraw przywoził nie tylko szkice i fotografie, ale przede wszystkim głębokie przeżycia, które przekładał na płótno i papier. Jego prace z tego okresu charakteryzują się subtelnością barw, mistrzowskim operowaniem światłem i cieniem oraz umiejętnością uchwycenia esencji wschodnich pejzaży i duchowości. Rysunek odgrywał kluczową rolę w jego procesie twórczym, pozwalając na szybkie notowanie wrażeń i studiowanie form.

Poezja i pisarstwo – „moje”, „jak”, „STO i 69”

Andrzej Strumiłło był również utalentowanym poetą i pisarzem. Wydał kilka tomów poezji, w tym cenione przez krytyków i czytelników zbiory takie jak „moje”, „jak” oraz „STO i 69”. Jego liryczna twórczość często poruszała tematy egzystencjalne, poszukiwanie sensu życia, relacje międzyludzkie oraz piękno otaczającego świata. Wiersze te, podobnie jak jego prace wizualne, odzwierciedlają głębokie przemyślenia i wrażliwość artysty. W 2024 roku, pośmiertnie, uhonorowany został Nagrodą Poetycką im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego – Orfeusz Honorowy za tom wierszy „69”, co potwierdza trwałą wartość jego dorobku literackiego. Jednym z jego unikatowych dzieł jest również „Dziennik A-4”, który stanowi plastyczno-poetycką refleksję nad rzeczywistością, liczący 140 kart.

Fotografia i scenografia

Nie można pominąć jego znaczącego wkładu w dziedzinę fotografii i scenografii. Jako fotograf, Strumiłło dokumentował swoje podróże, tworząc bogate cykle zdjęć, które stanowiły integralną część jego artystycznego wyrazu. Jego fotografie z Azji, ale także z innych regionów świata, są nie tylko dokumentem wizualnym, ale również autonomicznymi dziełami sztuki, pełnymi emocji i głębi. W obszarze scenografii, artysta wnosił swoje unikalne spojrzenie, tworząc przestrzenie, które współgrały z przekazem artystycznym prezentowanych wydarzeń. Jego wszechstronność pozwoliła mu na realizację projektów w różnych dziedzinach sztuki, zawsze z zachowaniem charakterystycznego dla niego stylu.

Życie i dziedzictwo Strumiłły

Życie Andrzeja Strumiłły było nierozerwalnie związane z jego sztuką i miejscami, które go inspirowały, tworząc trwałe dziedzictwo dla przyszłych pokoleń.

Maćkowa Ruda – dom i galeria artysty

Od 1984 roku, Maćkowa Ruda na Suwalszczyźnie stała się domem i pracownią Andrzeja Strumiłły. To malownicze miejsce nad rzeką Czarna Hańcza stało się nie tylko jego azylem, ale także ważnym centrum kulturalnym. Artysta stworzył tu swój dom, który przekształcił w galerię swoich prac, miejsce spotkań z przyjaciółmi, artystami i miłośnikami sztuki. Maćkowa Ruda, często określana jako „błogi raj nad Czarną Hańczą”, stała się żywym świadectwem jego twórczości i filozofii życia. Dom ten był miejscem, gdzie sztuka przenikała się z naturą, tworząc niepowtarzalną atmosferę.

Andrzej Strumiłło i Wielkie Księstwo Litewskie

Andrzej Strumiłło czuł silną więź z historią i dziedzictwem ziem wschodnich. Był pomysłodawcą stworzenia „Księgi Wielkiego Księstwa Litewskiego” wraz z wybitnymi postaciami, takimi jak Czesław Miłosz i Tomas Venclova. Ta inicjatywa podkreśla jego głębokie przywiązanie do kresowego dziedzictwa i poczucie bycia człowiekiem pogranicza polsko-litewskiego i polsko-białoruskiego. W swoim życiu czuł się jak „ostatni obywatel Wielkiego Księstwa Litewskiego”, co świadczy o jego unikalnej tożsamości i duchowym zakorzenieniu.

Uznanie i nagrody

Andrzej Strumiłło cieszył się ogromnym uznaniem za swój wkład w polską i światową kulturę, co potwierdzały liczne nagrody i wyróżnienia.

Ordery, odznaczenia i wyróżnienia

Za swoją wszechstronną i bogatą twórczość artystyczną, Andrzej Strumiłło został uhonorowany wieloma prestiżowymi orderami, odznaczeniami i wyróżnieniami. Do najważniejszych należą Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski oraz Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, które świadczą o jego nieocenionym wkładzie w rozwój polskiej kultury. Otrzymał również liczne nagrody za swoje dokonania w dziedzinie malarstwa, grafiki i literatury, co potwierdza jego wszechstronny talent i znaczenie dla świata sztuki.

Prace w kolekcjach narodowych

Dzieła Andrzeja Strumiłły znajdują się w prestiżowych kolekcjach narodowych, co jest najlepszym dowodem na ich znaczenie i trwałą wartość artystyczną. Jego prace można podziwiać między innymi w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie oraz Zachęty Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie. Te instytucje dbają o zachowanie i promocję polskiego dziedzictwa kulturowego, a obecność w nich prac Strumiłły świadczy o jego ugruntowanej pozycji w historii polskiej sztuki. Otwarcie w 2008 roku w Suwałkach Centrum Sztuki Współczesnej – Galerii Andrzeja Strumiłły oraz ogłoszenie Roku Andrzeja Strumiłły w województwie podlaskim w 2017 roku, dodatkowo podkreślają jego trwałe dziedzictwo.